Het is een gewone dag in de praktijk als we Bas Wiebenga spreken. Terwijl hij een kop rauwe cacao neerzet, vertelt hij enthousiast over zijn werk met patiënten die last hebben van duizeligheid en balansproblemen. Zijn ogen lichten op als we over het onderwerp beginnen.
Bas, wanneer is jouw interesse in duizeligheidsproblematiek eigenlijk ontstaan?
“Eigenlijk begon dat al vroeg in mijn carrière,” vertelt Bas. “Tijdens mijn studie en eindstage werd ik door mijn collega, Azad, op attent gemaakt hoeveel cliënten vertelden over duizeligheidsklachten. Ik merkte dat deze mensen zich vaak hulpeloos voelden. Ze hadden soms te horen gekregen dat ze maar af moesten wachten tot de klachten vanzelf over zouden gaan, dat er ‘niets aan te doen zou zijn’ of moesten soms weken wachten op een afspraak bij een specialist. Dat raakte me, want ik zag in wetenschappelijke artikelen – vooral uit de VS – dat er in veel gevallen wél iets aan te doen is. Ik dacht: “waarom doen we dit in Nederland niet vaker in de eerste lijn en wat zou de rol van de fysiotherapeut hier in kunnen zijn?” Vanaf dat moment wist ik dat ik me hierin wilde specialiseren. Hoe meer positieve resultaten ik zag, hoe enthousiaster ik werd. Er is niets mooier dan iemand helpen die binnenkomt vol onzekerheid en angst en na een paar behandelingen weer met vertrouwen door het leven gaat.”
Je was een van de eerste fysiotherapeuten die deze behandeling naar de eerstelijnszorg bracht. Hoe heb je dat ervaren?
“Toen ik begon, wist bijna niemand hoe je duizeligheid effectief kon behandelen,” “Huisartsen wisten vaak niet wat ze ermee moesten en verwezen standaard door naar een KNO-arts of neuroloog. Dat zorgde voor onnodig lange wachttijden, terwijl een groot deel van deze klachten prima door een gespecialiseerde fysiotherapeut behandeld kan worden. In die tijd heb ik een aantal nascholingen aan huisartsen verzorgd waarin ik uitleg gaf over wat er allemaal mogelijk was. Dat heeft echt geholpen om de zorg voor de duizelige cliënten in Amsterdam, en inmiddels ver daarbuiten, te verbeteren. Inmiddels is het kennisniveau m.b.t. de verschillende oorzaken van duizeligheid ook onder huisartsen enorm toegenomen en kunnen zij vaak zelf al een goede inschatting maken van wat cliënten nodig hebben en snel doorverwijzen.”
Wie komen er bij jou in de praktijk?
“De grootste groep zijn cliënten met BPPD, een vorm van duizeligheid die veroorzaakt wordt door een soort kristalletjes in het evenwichtsorgaan die op de verkeerde plek terecht zijn gekomen. Dat geeft aanvallen van flinke draaiduizeligheid, vooral na bepaalde hoofdbewegingen. Mensen zijn vaak bang dat er iets ernstigs aan de hand is, maar gelukkig is BPPD onschuldig en meestal eenvoudig te behandelen.
Naast deze groep zie ik steeds vaker patiënten met complexere problemen, zoals duizeligheid na hersenletsel, een ontsteking van het evenwichtsorgaan of balansproblemen passend bij de verschillende ouderdomsziektes. Ook stress en/of angst speelt bij veel mensen een rol. Dat maakt mijn werk zo boeiend: elke persoon is anders, en ik leg steeds weer de puzzel om de oorzaak te vinden en een oplossing te bieden.”
Waarom is het belangrijk dat patiënten snel hulp zoeken?
“Hoe langer iemand met duizeligheid rondloopt, hoe meer impact dat vaak heeft op het dagelijks leven. Mensen worden onzeker, vermijden activiteiten, en raken soms zelfs sociaal geïsoleerd. Ik herinner me een mevrouw die door haar duizeligheidsklachten, die reeds 10 jaar bestonden, niet meer alleen de deur uit durfde. Ze raakte steeds meer geïsoleerd en had het vertrouwen in haar lichaam volledig verloren. Na een paar behandelingen waren haar duizeligheidsklachten klachten verdwenen, maar het was pas toen ze met een van mijn collega’s aan haar angst ging werken, dat ze echt weer durfde te leven zoals vroeger. Dat soort verhalen blijven me raken. Het laat zien hoe belangrijk het is om snel goede hulp te zoeken – niet alleen om de klachten op te lossen, maar ook om te voorkomen dat ze je hele leven gaan beheersen.”
Wat kunnen patiënten verwachten van een behandeling bij jou?
“Dat hangt helemaal af van de oorzaak,” “Bij BPPD bijvoorbeeld kan een simpele techniek, zoals de Epley-manoeuvre, vaak al genoeg zijn. Het is altijd bijzonder om te zien hoe snel dat werkt als je maar de juiste kant behandeld. Ik herinner me een patiënt die na één behandeling een week later terugkwam en lachend en vooral verbaasd de behandelkamer binnenliep en mij vroeg of het echt wel kan dat zoiets wat zoveel impact kan hebben op je dagelijks leven zo snel te behandelen is? ‘Jazeker!’ Dat is soms zeker mogelijk.
Voor complexere problemen, zoals bij hersenletsel of langdurige stress, gebruiken we meer uitgebreide behandelplannen. We combineren vestibulaire revalidatietraining – oefeningen voor balans en coördinatie – met bijvoorbeeld Virtual Reality of psychosomatische ondersteuning. Juist die holistische aanpak, waarbij we samenwerken met collega’s uit andere disciplines, maakt het verschil.”
“Wat bij iedereen die bij mij komt hetzelfde is is dat ik altijd start met een goed gesprek. Tijdens dit gesprek, wij noemen dat de anamnese, probeer ik de klachten van mijn cliënten goed in kaart te brengen. Wist je dat bij duizeligheid de anamnese je het beste helpt bij het stellen van de diagnose? Daarna volgen er een aantal tests. Deze test gebruiken we om bepaalde oorzaken aan te tonen of juist uit te sluiten. Uiteindelijk kom je dan tot de juiste diagnose en kun je een persoonlijk behandelplan opstellen. Dit is voor iedereen anders en dat maakt mijn specialisatie zo interessant.”
Wat vind je het mooiste aan je werk?
“Het mooiste is de directe impact die je kunt hebben,” zegt Bas met een glimlach. “Ik zie mensen binnenkomen die vol angst en onzekerheid zitten, en ik mag ze helpen om dat stap voor stap los te laten. Soms zijn het kleine dingen – zoals weer voorover bukken, plat in bed gaan liggen of een boodschap doen.
Voor die persoon is dat soms levensveranderend. Het idee dat ik daar een rol in mag spelen, geeft me elke dag opnieuw energie.”
Wat verwacht je van de toekomst in jouw specialisatie?
“De ontwikkelingen gaan hard,” vertelt Bas enthousiast. “Technieken zoals Virtual Reality, posturografie en videonystagmografie maken de diagnostiek en behandeling steeds preciezer. Maar ik denk ook dat we meer richting gepersonaliseerde zorg gaan. Niet iedereen met duizeligheid heeft baat bij dezelfde aanpak, dus we gaan steeds beter kijken naar wat een specifieke cliënt nodig heeft.
Daarnaast hoop ik dat we de kennis over duizeligheid verder kunnen verspreiden. Samen met andere specialisten in Nederland hoop ik een Expert Netwerk op te richten. Het idee is dat we kennis en ervaring delen, zodat meer cliënten sneller en beter geholpen kunnen worden.
Mijn droom is dat iedereen met duizeligheidsklachten de kans krijgt om een keer goed onderzocht te worden zodat niemand meer onterecht hoeft te horen: ‘Sorry, er is niets aan te doen. Leer er maar mee leven.’ Want vaak ís er wel iets aan te doen – en daar wil ik me voor blijven inzetten.”
Met zijn gepassioneerde aanpak en oog voor de mens achter de klacht is het verhaal van Bas een inspirerend voorbeeld van hoe specialistische zorg in de eerste lijn levens kan veranderen. Heb je last van duizeligheid of balansproblemen? Maak dan snel een afspraak bij een van de gespecialiseerde collega’s van MCN en ontdek hoe zij jou kunnen helpen om weer stevig op je benen te staan.
